Manastir Rača

MANASTIR RAČA nalazi se na desnoj obali reke Rače, u samom podnožju planine Tare, a u blizini Bajine Bašte, na svega 6km udaljenosti od ušća Rače u Drinu. Pripada eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve, predstavlja neprocenjivo nepokretno dobro, i poseduje veliki značaj kao spomenik kulture i istorije.

Prema predanju, manastir Raču je u trinaestom veku podigao srpski kralj Stefan Dragutin Nemanjić, ali ne postoje konkretni dokazi o ovom verovanju. Tokom svog postojanja, manastir je prošao kroz nekoliko značajnijih obnova, od kojih je poslednja bila nakon Drugog svetskog rata. Za vreme osmanske vladavine, manastir Rača bio je značajan centar prepisivačke škole. Istorija srpske književnosti kao i najveći deo književnog stvaralašta sedamnaetog i osamnaestog veka padalo je pod nadležnost Račanske prepisivačke škole. Turski derviš i putopisac Evlija Celebija je 1630. godine zapisao da je skriptorija manastira Rače imala tri stotine kaluđera-prepisivača koje je služilo oko četiri stotine čobana, kovača, ekonoma, i kućne posluge. Račanska prepisivačka škola nalazila se na oko četrdeset minuta hoda uz rečicu Raču, nedaleko od vrela Lađevac. Kaluđeri su ovo mesto još u sedamnaestom veku nazivalo banjom, zbot temperature vode koja je u toku čitave godine 17°C. Ostaci nekadašnje skriptorije se još uvek istražuju i proučavaju. U neposrednoj blizini Lađevca, može se naići na Isposnice na Tari, kao i na Skit Svetog Đorđa.

Riznica manastira Rače smatrala se jednom od najbogatijih među našim srednjevekovnim manastirima. Bila je dom za mnoge crkvene predmete, zladne sasude, crktvene utvari i rukopisne knjige, odežde i druge dragocenosti. Za vreme Drugog svetskog rata, u manastiru je čuvano Miroslavljevo jevanđelje, jedno od najvažnijih dokumenata srpske književnosti dvanaestog veka. Iguman Platon Milojević ga je skrivao ispod kamenih ploča u oltaru, što je Miroslavljevo jevanđelje spaslo od sigurnog uništenja.

Priča se da je Petar II Karađorđević jednom boravio unutar zidina manastira Rače, a Patrijarh srpski gospodin Pavle je u dva maha bio monah u baš ovom manastiru. Zahvaljujući njemu, mošti kralja Dragutina se čuvaju i mogu se videti u manastiru Rača.